H2O2 là chất gì và những câu hỏi thú vị về oxy già

H2O2 (hay nước oxy già) là một hợp chất vô cơ rất phổ biến trong đời sống hàng ngày, phổ biến là nước oxy già. Trong bài viết này, KPTCHEM sẽ giải đáp những câu hỏi thú vị liên quan đến hợp chất này.

1. H2O2 là chất gì?

H2O2 là hợp chất hóa học được tạo thành từ 2 nguyên tử hydro và 2 nguyên tử oxy, có tên quốc tế là hydrogen peroxide. Về mặt hóa học, nó có cấu trúc tương tự nước, nhưng có thêm một nguyên tử oxy liên kết với nguyên tử oxy còn lại. Ở dạng tinh khiết, hợp chất lỏng này không màu, hơi nhớt, vị đắng và có tính oxy hóa mạnh.

2.Hydrogen peroxide có độc hại không?

Hydrogen peroxide có thể độc hại tùy thuộc vào nồng độ và cách sử dụng.

• Nồng độ thấp (3-9%): Loại thường dùng để sát trùng và làm đẹp. Nếu nuốt phải một lượng nhỏ, nó có thể gây buồn nôn, nôn mửa, và kích ứng đường tiêu hóa.
• Nồng độ cao (trên 10%): Cực kỳ nguy hiểm, có thể gây bỏng hóa chất nghiêm trọng cho da, mắt và niêm mạc. Việc hít phải hơi H2O2 nồng độ cao có thể gây tổn thương phổi.
• Tuyệt đối không uống hydrogen peroxide ở bất kỳ nồng độ nào.

3.Hydrogen peroxide là thuốc gì?

Hydrogen peroxide được sử dụng như một loại thuốc sát trùng. Nó hoạt động bằng cách giải phóng oxy khi tiếp xúc với các enzyme có trong mô sống, tạo ra bọt giúp loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn và các mô chết khỏi vết thương.

4.Oxy già có tác dụng gì?

Trong ứng dụng thường nhật, hợp chất H2O2 thường được pha loãng để phù hợp cho các nhu cầu sử dụng khác nhau. Ví dụ phổ biến là nước oxy già - một dạng hydrogen peroxide pha loãng - được bán rất nhiều tại các nhà thuốc và siêu thị. Chúng thường có nồng độ pha loãng rất thấp (3%, 6%, 9%) và được dùng cho nhiều mục đích nhưng phổ biến nhất vẫn là sát trùng vết thương và tẩy trắng.

Các tác dụng của oxy già có thể kể đến như:

Oxy già rửa vết thương

Oxy già 3% từ lâu đã được sử dụng rộng rãi như một chất sát trùng thông dụng trong y tế và chăm sóc sức khỏe tại nhà. Khi tiếp xúc với vết thương hở, hợp chất H2O2 nhanh chóng phân hủy thành nước và oxy. Chính lượng oxy giải phóng này tạo nên những bọt khí trắng nổi lên, có tác dụng cơ học giúp đẩy bụi bẩn, máu đông, mủ và các mảnh vụn ra khỏi vết thương. Đồng thời, môi trường giàu oxy sẽ gây bất lợi cho nhiều loại vi khuẩn kỵ khí, khiến chúng không thể phát triển, qua đó góp phần giảm nguy cơ nhiễm trùng. Không chỉ giúp làm sạch, nước oxy già còn tạo cảm giác vết thương được thông thoáng hơn, giúp người bệnh yên tâm rằng khu vực tổn thương đã được xử lý.

Tẩy trắng áo quần bằng oxy già

Không chỉ làm thuốc sát trùng vết thương hở, H2O2 còn là một chất tẩy trắng mạnh nhưng an toàn và thân thiện với môi trường, đặc biệt hữu ích trong việc tẩy trắng vải. Với tính chất oxy hóa mạnh, oxy già có khả năng phá vỡ các phân tử tạo màu bám trên sợi vải, từ đó giúp làm mờ hoặc loại bỏ các vết ố vàng, vết bẩn hữu cơ và khôi phục lại độ sáng trắng tự nhiên cho quần áo. Ngoài ra, nó còn có khả năng diệt khuẩn giúp loại bỏ mùi mồ hôi, ẩm mốc hoặc mùi hôi nách,… ám trên áo quần hiệu quả.

Nhuộm tóc bằng oxy già

Từ lâu, hydrogen peroxide là một thành phần không thể thiếu trong các sản phẩm chăm sóc tóc, đặc biệt là nhuộm và tẩy tóc. Cơ chế hoạt động của phương pháp nhuộm tóc bằng oxy già bắt nguồn từ khả năng oxy hóa mạnh mẽ giúp phá vỡ hắc tố tự nhiên (melanin) trong sợi tóc và tạo điều kiện để màu nhuộm bám chắc vào lõi tóc.

Khi sử dụng trong mỹ phẩm, hydrogen peroxide (H2O2) thường được điều chế ở nhiều nồng độ khác nhau (từ 3% đến 12%), tương ứng với các cấp độ làm sáng và nhuộm màu. Ở nồng độ thấp, hợp chất này chỉ có tác dụng mở nhẹ biểu bì tóc, hỗ trợ màu nhuộm thấm vào sợi tóc. Trong khi đó, ở nồng độ cao hơn, nó đóng vai trò là chất tẩy sáng tóc, làm mờ hoặc loại bỏ phần lớn melanin, khiến tóc chuyển sang tông vàng sáng hoặc vàng nhạt, từ đó giúp các gam màu thời trang như bạch kim, xám khói, xanh rêu hay đỏ rực rỡ hiển thị đúng và rõ hơn.

Trong quá trình nhuộm, người ta thường dùng kết hợp với các loại thuốc nhuộm gốc kiềm để làm tăng hiệu quả. Ví dụ, amoniac có nhiệm vụ mở lớp biểu bì tóc, trong khi oxy già vừa phá vỡ melanin, vừa tham gia phản ứng oxy hóa các phân tử màu trong thuốc nhuộm, giúp màu ổn định và bám chắc vào cấu trúc tóc. Chính nhờ sự kết hợp này mà màu nhuộm không chỉ “nằm” trên bề mặt, mà thực sự “ăn” vào trong lõi tóc, đem lại độ bền màu cao.

Oxy già có tẩy trắng răng được không?

Trong nha khoa, hydrogen peroxide đóng vai trò là thành phần chính trong hầu hết các sản phẩm và liệu pháp tẩy trắng răng. Các nha sĩ thường sử dụng dung dịch hoặc gel chứa hợp chất H2O2 ở nồng độ cao (từ 15% đến 40%), kết hợp với đèn chiếu chuyên dụng hoặc laser để đẩy nhanh quá trình giải phóng oxy. Nhờ vậy, các vết ố vàng, mảng bám màu do cà phê, trà, thuốc lá hay thực phẩm có màu đậm bám lâu ngày sẽ được loại bỏ, giúp răng trắng sáng trở lại.

5. Có thể dùng oxy già để súc miệng hàng ngày không?

KHÔNG NÊN lạm dụng. Oxy già chỉ nên dùng súc miệng khi có chỉ định (viêm lợi, viêm họng, loét miệng nhẹ), và phải pha loãng theo hướng dẫn. Dùng lâu dài có thể gây khô miệng, kích ứng niêm mạc.

6. Oxy già có thể dùng để rửa rau, khử khuẩn thực phẩm không?

ĐƯỢC, nhưng điều này không khuyến khích áp dụng tại gia đình vì khó kiểm soát nồng độ, có nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Thay vào đó, nên dùng nước muối loãng hoặc nước rửa rau củ quả chuyên dụng an toàn hơn.

7. Tác hại của oxy già là gì?

Mặc dù có nhiều lợi ích, oxy già cũng có những tác hại tiềm ẩn:

• Làm chậm quá trình lành vết thương: Một điểm quan trọng là mặc dù oxy già giúp làm sạch hiệu quả, việc lạm dụng hoặc dùng liên tục có thể gây tác dụng ngược. Cụ thể, lượng O2 giải phóng mạnh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn mà còn có khả năng phá hủy các tế bào mới hình thành, vốn rất cần thiết cho quá trình liền sẹo. Vì vậy, nếu rửa vết thương bằng oxy già quá thường xuyên, quá trình hồi phục có thể bị chậm lại, thậm chí gây khô rát và kích ứng vùng da xung quanh. Đây là lý do dung dịch sát khuẩn này thường được dùng để rửa vết thương hở ở giai đoạn sơ cứu ban đầu để loại bỏ chất bẩn, máu khô và giảm nguy cơ nhiễm trùng, sau đó nên kết hợp với các dung dịch sát khuẩn khác dịu nhẹ hơn và băng vết thương đúng cách để hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Kích ứng da: Với một số người có làn da nhạy cảm có thể gặp phải tình trạng kích ứng, mẩn đỏ hoặc ngứa.
• Phản ứng oxy hóa mạnh: Việc tẩy hoặc nhuộm với các sản phẩm có chứa H2O2 nhiều lần liên tiếp sẽ khiến lớp biểu bì tóc bị tổn thương, dẫn đến tình trạng tóc khô xơ, chẻ ngọn và dễ gãy rụng. Đó là lý do tại sao sau khi nhuộm hoặc tẩy tóc, các nhà tạo mẫu tóc thường khuyến khích kết hợp các sản phẩm dưỡng chuyên sâu, dầu xả hoặc mặt nạ tóc để phục hồi độ ẩm và sự chắc khỏe.
• Nguy hiểm khi nuốt hoặc hít: Như đã đề cập ở trên, uống hoặc hít phải oxy già nồng độ cao có thể gây bỏng hóa chất nghiêm trọng.

Nếu còn câu hỏi nào khác về oxy già, đừng ngại gửi liên hệ ngay cho chúng tôi để được giải đáp nhanh chóng nhé!