[Hỏi/đáp] - Kỳ 8: Sử dụng kit test cho ao nuôi quảng canh có chính xác không?

(nghan…@gmail.com) - Sử dụng kit test có kiểm tra được chính xác các chỉ tiêu chất lượng nước trong ao nuôi quảng canh hay không?

Bạn đọc thân mến!

Việc sử dụng kit test để đo các chỉ tiêu môi trường nước là một giải pháp đánh giá chất lượng ao nuôi phổ biến và tiện lợi trong ao nuôi quảng canh. Tuy nhiên, mức độ chính xác và hiệu quả phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Dưới đây là phân tích chi tiết để bạn có thể đánh giá liệu kit test có phù hợp với tình hình thực tế của ao nuôi hay không.

Ưu điểm của kit test trong kiểm tra nước ao quảng canh

• Nhanh chóng và dễ sử dụng: Không cần thiết bị phức tạp hay chuyên môn cao.
• Tiết kiệm chi phí: Rẻ hơn rất nhiều so với các phương pháp phân tích phòng thí nghiệm.
• Tiện lợi tại hiện trường: Có thể kiểm tra thường xuyên ngay tại ao mà không cần lấy mẫu mang đi.

Những hạn chế khi dùng kit test

1. Độ chính xác thấp hơn phòng thí nghiệm

Một số bộ kit test nhanh chỉ cho kết quả mang tính định tính (màu sắc) hoặc bán định lượng, không chính xác tuyệt đối như trong phân tích phòng thí nghiệm. Sai số có thể cao nếu thao tác không đúng kỹ thuật hoặc điều kiện thời tiết ảnh hưởng. Ngoài ra, việc đọc màu sai lệch hoặc thao tác không chuẩn cũng có thể làm sai số kết quả.

2. Giới hạn về chỉ tiêu kiểm tra:

Kit test thường chỉ đo được các chỉ tiêu cơ bản như:

• pH
• Độ kiềm, độ cứng
• Amoni (NH₄⁺/NH₃)
• Nitrit (NO₂⁻)
• Nitrat (NO₃⁻)
• Oxy hòa tan (DO)
• Không đo được các chỉ tiêu nâng cao, các chất độc hại như kim loại nặng (As, Pn, Hg,…), thuốc BVTV, vi khuẩn gây bệnh, tảo độc,… đều không thể kiểm tra bằng kit thông thường.

3. Không phù hợp cho phân tích chuyên sâu hoặc nghiên cứu lâu dài:

Các dự án kiểm soát môi trường nghiêm ngặt, nuôi thâm canh, hoặc cần dữ liệu chính xác để xử lý sự cố môi trường đều cần phòng phân tích đạt chuẩn.

Tuy nhiên, trong những trường hợp nghi ngờ môi trường ao bị ô nhiễm nặng (mùi hôi thối, bùn đáy đen, màu nước bất thường,…) hoặc khi thủy sản có dấu hiệu bệnh mà bộ kit không phát hiện được nguyên nhân, tốt nhất nên mang mẫu đến phòng thí nghiệm để phân tích chuyên sâu.

Một số dấu hiệu rõ ràng giúp bà con nhận biết ao nuôi quảng canh đang bị ô nhiễm nặng, cần xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến năng suất vụ:

Một ao nuôi tôm quảng canh. Ảnh: Google.

1. Màu nước thay đổi bất thường

2. Động vật nuôi có biểu hiện bất thường

• Tôm, cá nổi đầu vào sáng sớm: Thiếu oxy hòa tan, có thể do tảo tàn, phân hủy hữu cơ nhiều.
• Ăn kém, bỏ ăn: Do chất lượng nước xấu, có độc tố (NH₃, NO₂⁻), hoặc pH dao động mạnh.
• Lờ đờ, bơi vòng tròn, tụ góc ao: Dấu hiệu sốc môi trường, thiếu oxy hoặc nhiễm bệnh.
• Thân chuyển màu bất thường, đốm đen, đỏ mang, đục mắt…: Nhiễm độc hoặc nhiễm khuẩn.
• Tỷ lệ chết tăng nhanh mà không rõ nguyên nhân cụ thể → Ao đang bị ô nhiễm hoặc nhiễm bệnh lan rộng.

3. Các chỉ tiêu môi trường vượt ngưỡng an toàn

4. Mùi hôi thối, bùn đáy đen

• Mùi tanh, hôi chua, mùi trứng thối (khí H2S): Dấu hiệu chất hữu cơ phân hủy yếm khí, sinh khí độc.
• Bùn đáy đen, dẻo, bám dính: Tích tụ phân, vỏ tôm, thức ăn dư thừa lâu ngày, cần cải tạo.