Bạn muốn bảo vệ môi trường nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu? Thực tế, không nhất thiết phải là những việc lớn lao hay những chiến dịch quy mô, đôi khi cách bảo vệ môi trường thiết thực nhất chỉ là một hành động nhỏ mỗi ngày như hạn chế dùng túi nilon, tiết kiệm điện hay trồng thêm một cây xanh,… Những điều tưởng chừng đơn giản này lại có thể góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến thiên nhiên.
Thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam hiện nay đang ở mức đáng lo ngại. Ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đang gia tăng, với chỉ số chất lượng không khí (AQI) năm 2024 tăng từ 10-20% so với năm trước. Điều này chủ yếu do khí thải từ phương tiện giao thông, công nghiệp và hoạt động xây dựng. Cùng với đó, ô nhiễm nguồn nước cũng đang ở mức báo động khi chỉ có khoảng 53% dân số đô thị được tiếp cận với nước sạch đạt chuẩn, trong khi việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm và nước mặt đang đe dọa đến chất lượng nguồn nước.
Ngoài ra, vấn đề rác thải sinh hoạt và rác thải nhựa cũng đang là một thách thức lớn. Theo Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường, cả nước thải ra hơn 67.000 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày, nhưng việc thu gom và xử lý rác vẫn còn hạn chế, chủ yếu thông qua phương pháp chôn lấp, khiến ô nhiễm đất và nước ngày càng nghiêm trọng. Trong khi đó, khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa được thải ra mỗi năm, nhưng chỉ khoảng 12% lượng nhựa được tái chế, phần còn lại góp phần gây ô nhiễm đại dương và ảnh hưởng xấu đến các hệ sinh thái tự nhiên.
Bắt đầu bằng những hành động nhỏ mỗi ngày - Cách bảo vệ môi trường thiết thực nhất
Trong bối cảnh môi trường toàn cầu đang ngày càng chịu nhiều áp lực, việc thay đổi từ những thói quen đơn giản chính là "chìa khóa" để hướng tới một tương lai Xanh - Sạch - Bền vững. Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, mà những hành động đơn giản từ mỗi cá nhân có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Từ việc tái sử dụng và tái chế đồ dùng, tiết kiệm năng lượng bằng cách tắt đèn khi không sử dụng, hoặc lựa chọn các phương tiện giao thông công cộng thay vì ô tô cá nhân, đều là những bước đi nhỏ nhưng có sức lan tỏa lớn. Ngoài ra, hạn chế sử dụng nhựa, sử dụng các sản phẩm thân thiện với thiên nhiên và trồng cây xanh cũng là những hành động thiết thực giúp cải thiện tình hình ô nhiễm hiện nay.
Để cụ thể hơn, KPTCHEM đã tổng hợp sẵn một danh sách những việc làm đơn giản mà ai cũng có thể thực hiện, đó là những cách bào vệ môi trường gắn liền với các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nhờ đó mỗi người có thể dễ dàng lựa chọn những việc làm phù hợp với bản thân và cùng chung tay giữ gìn hành tinh Xanh - Sạch - Bền vững!
Giảm mức sử dụng năng lượng
Việc tiêu thụ năng lượng quá mức không chỉ làm gia tăng chi phí sinh hoạt mà còn là nguyên nhân gián tiếp gây ô nhiễm môi trường. Phần lớn nguồn điện mà chúng ta sử dụng hàng ngày vẫn được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch - một trong những thủ phạm chính tạo ra khí nhà kính và làm Trái Đất nóng lên.
Giảm mức sử dụng năng lượng là một trong những cách bảo vệ môi trường thiết thực nhất. Hành động này có thể bắt đầu từ những việc đơn giản như tắt đèn và thiết bị điện khi không sử dụng, sử dụng bóng đèn LED tiết kiệm điện, hoặc tận dụng ánh sáng và thông gió tự nhiên vào ban ngày. Trong các gia đình và cơ quan, việc ưu tiên lựa chọn các thiết bị điện có nhãn năng lượng hiệu suất cao cũng góp phần giảm tiêu thụ điện năng đáng kể.
Bên cạnh đó, việc thay đổi thói quen sử dụng điều hòa, chẳng hạn như cài đặt ở mức nhiệt hợp lý (khoảng 26-28 độ C) hoặc vệ sinh định kỳ để tăng hiệu suất làm lạnh cũng giúp giảm điện năng tiêu thụ và tăng tuổi thọ thiết bị. Những hành động tưởng chừng nhỏ nhặt ấy, nếu được thực hiện đều đặn và đồng bộ, sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực và lan tỏa trong cộng đồng, góp phần giảm mức tiêu thụ năng lượng và giảm áp lực lên môi trường tự nhiên.
Tận dụng các nguồn năng lượng sạch sẵn có như gió, mặt trời,... thay cho các nhiên liệu hóa thạch truyền thống là giải pháp ít gây ô nhiễm và góp phần bảo vệ môi trường. Ảnh: Getty Images.
Tận dụng nguồn năng lượng sạch sẵn có
Thay vì lạm dụng nguồn năng lượng từ các nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt,…), việc sử dụng các loại năng lượng sạch (điện mặt trời, điện gió, thủy điện nhỏ,…) là xu hướng tất yếu của toàn xã hội. Đó là những nguồn năng lượng tái tạo, ít gây ô nhiễm và có khả năng duy trì lâu dài.
Đơn cử như việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại các hộ gia đình không chỉ giúp giảm hóa đơn tiền điện mà còn góp phần giảm lượng khí CO2 phát thải. Các thiết bị sử dụng pin năng lượng mặt trời như đèn sân vườn, máy nước nóng hay bộ sạc di động cũng đang ngày càng phổ biến, mang lại hiệu quả thiết thực và thân thiện.
Ở quy mô lớn hơn, các doanh nghiệp có thể đầu tư vào các giải pháp sử dụng năng lượng tái tạo cho nhà máy, văn phòng, đồng thời tham gia các chương trình tín chỉ carbon hoặc bù đắp phát thải bằng cách hỗ trợ các dự án xanh.
Việc lựa chọn năng lượng sạch không chỉ là giải pháp về kỹ thuật, nó còn là cam kết rõ ràng cho một tương lai phát triển bền vững, trách nhiệm với môi trường và cộng đồng.
Sử dụng ít nhựa hơn
Cuộc thi vẽ ảnh bảo vệ môi trường trong ngày hội "Giải cứu biển - Không rác thải nhựa" của tập đoàn KPTGROUP. Ảnh: KPTGROUP.
Nhựa là vật liệu tiện lợi, phổ biến trong đời sống hiện đại, nhưng đồng thời cũng là một trong những nguyên nhân lớn gây ô nhiễm môi trường. Mỗi năm, hàng triệu tấn rác thải nhựa được xả ra môi trường tự nhiên, trong đó chỉ một phần rất nhỏ được tái chế hoặc xử lý đúng cách. Phần còn lại tồn tại hàng trăm năm trong đất, đại dương và hệ sinh thái, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến động thực vật và sức khỏe con người.
Việc giảm sử dụng nhựa không chỉ là cách bảo vệ môi trường đơn giản mà còn thể hiện trách nhiệm với tương lai. Những thay đổi nhỏ trong thói quen hằng ngày có thể tạo nên tác động tích cực như mang theo túi vải khi đi chợ hoặc siêu thị, sử dụng bình nước cá nhân thay vì chai nhựa dùng một lần, từ chối ống hút nhựa và thay thế bằng vật liệu thân thiện như giấy, inox hoặc tre.
Đối với doanh nghiệp và các tổ chức, việc giảm thiểu nhựa cũng có thể được thực hiện thông qua việc tối ưu bao bì, chuyển sang vật liệu dễ phân hủy hoặc tái sử dụng, đồng thời nâng cao nhận thức của nhân viên và khách hàng về tiêu dùng bền vững. Đơn cử là nhựa PVA tự phân hủy sinh học được dùng trong các sản phẩm gia dụng hàng ngày như bột pva, keo pva, nhựa pva, các chất tẩy rửa hay trong các viên giặt quần áo và vệ sinh máy giặt.
Hạn chế sử dụng nhựa không chỉ đơn giản là “ít dùng đi”, mà còn là một lối sống văn minh, hướng đến sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Tiêu thụ ít nước hơn
Nước sạch là nguồn tài nguyên không thể thay thế, nhưng lại đang dần trở nên khan hiếm ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Theo các báo cáo gần đây, tài nguyên nước ngọt đang chịu áp lực ngày càng lớn do ô nhiễm, khai thác quá mức và biến đổi khí hậu. Trong khi đó, nhiều thói quen lãng phí nước vẫn tồn tại trong sinh hoạt hằng ngày mà đôi khi chúng ta không nhận ra.
Giảm tiêu thụ nước là hành động thiết thực nhằm bảo vệ nguồn nước cho hôm nay và mai sau. Những thay đổi nhỏ như khóa vòi nước khi đánh răng, sửa chữa kịp thời các thiết bị rò rỉ, sử dụng máy giặt với đầy tải, hoặc lắp đặt vòi sen tiết kiệm nước đều có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể. Tại các cơ quan, trường học hay doanh nghiệp, việc áp dụng hệ thống tái sử dụng nước thải (như nước mưa) cũng là giải pháp hiệu quả và bền vững.
Tiết kiệm nước không chỉ giúp giảm chi phí sinh hoạt, mà còn là một hành động ý nghĩa trong nỗ lực bảo vệ môi trường và gìn giữ tài nguyên quý giá này cho thế hệ tương lai.
Giảm thiểu hóa chất độc hại thải ra môi trường
Hóa chất độc hại từ hoạt động sản xuất, nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày đang là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ô nhiễm đất, nước và không khí. Khi thải ra ngoài tự nhiên mà không qua xử lý, các hóa chất như thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa, dầu nhớt, hay các dung môi công nghiệp không chỉ làm suy thoái hệ sinh thái mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người thông qua chuỗi thực phẩm và nguồn nước.
Việc hạn chế tối đa việc xả thải hóa chất là hành động bắt buộc nếu chúng ta muốn xây dựng một môi trường sống an toàn và bền vững. Với cá nhân và hộ gia đình, có thể bắt đầu bằng cách sử dụng các sản phẩm tẩy rửa sinh học, tránh đổ dầu ăn thừa trực tiếp xuống cống và khi cần thông tắc hãy lựa chọn bột thông cống an toàn, thân thiện thay vì các sản phẩm chứa hóa chất độc hại. Ngoài ra, việc tuân thủ đúng quy trình xử lý và phân loại rác thải có chứa hóa chất cũng là một việc làm tuy nhỏ nhưng rất quan trọng.
Đối với doanh nghiệp, việc đầu tư vào hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn, lựa chọn nguyên liệu thân thiện và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường là điều cần thiết. Ngoài ra, việc tuyên truyền và đào tạo nhận thức cho nhân viên về tác hại của hóa chất và cách xử lý an toàn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn ô nhiễm ngay từ bên trong tổ chức.
Giảm thiểu việc thải hóa chất ra môi trường không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là đạo đức trong sản xuất, tiêu dùng và sinh hoạt, hướng đến một tương lai bền vững và an toàn hơn cho tất cả chúng ta.
Ủ phân compost để tận dụng nguồn dinh dưỡng hữu cơ từ nhà bếp
Trong tổng lượng rác thải sinh hoạt mỗi ngày, rác hữu cơ chiếm đến hơn 50%, chủ yếu là thức ăn thừa, vỏ trái cây, rau củ hỏng hay lá cây. Nếu không được xử lý đúng cách, những loại rác này sẽ nhanh chóng phân hủy, phát sinh mùi hôi và khí metan - một loại khí nhà kính có tác động mạnh gấp 25 lần CO2. Tuy nhiên, thay vì thải bỏ chúng ta hoàn toàn có thể biến rác hữu cơ thành phân compost - một loại phân bón tự nhiên, giàu dinh dưỡng và thân thiện với môi trường.
Ủ phân compost là phương pháp tái chế rác hữu cơ thông qua quá trình phân hủy sinh học. Chỉ với một không gian nhỏ trong vườn, sân thượng hoặc thậm chí là thùng chứa chuyên dụng trong nhà bếp, bạn có thể tự tạo ra compost từ những loại rác như rau quả, bã cà phê, bã trà, giấy vụn, vỏ trứng… Sau khoảng 4-8 tuần, phần rác hữu cơ này sẽ chuyển hóa thành phân hữu cơ màu nâu sẫm, tơi xốp, có thể sử dụng để cải tạo đất trồng cây, giúp tiết kiệm chi phí và giảm lượng rác thải ra môi trường.
Việc ủ phân compost không chỉ giúp giảm gánh nặng cho các bãi chôn lấp rác thải, mà còn là một cách thiết thực để khép kín vòng tuần hoàn sinh thái ngay trong chính mỗi gia đình. Đây là một hành động đáng khuyến khích, phù hợp với lối sống bền vững mà nhiều quốc gia phát triển đang tích cực thúc đẩy.
Giảm thiểu dấu chân carbon của các phương tiện di chuyển
“Dấu chân carbon” (carbon footprint) là thuật ngữ chỉ tổng lượng khí nhà kính (đặc biệt là carbon dioxide) mà mỗi cá nhân, tổ chức hoặc quốc gia thải ra môi trường trong quá trình tiêu dùng, sản xuất và sinh hoạt. Mọi hoạt động thường ngày như đi lại bằng xe máy, sử dụng điện, tiêu dùng hàng hóa nhập khẩu hay thậm chí là lựa chọn thực phẩm đều góp phần tạo nên dấu chân carbon. Việc phát thải quá mức khí nhà kính là nguyên nhân chính thúc đẩy biến đổi khí hậu, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, nước biển dâng và thời tiết cực đoan.
Giảm thiểu dấu chân carbon không đòi hỏi phải thực hiện những hành động lớn lao ngay lập tức, mà bắt đầu từ những lựa chọn có ý thức như việc sử dụng phương tiện công cộng, xe đạp hoặc đi bộ thay vì xe cá nhân; tiêu dùng sản phẩm địa phương, hạn chế thực phẩm có lượng phát thải cao như thịt đỏ; ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo và thiết bị điện hiệu suất cao; trồng thêm cây xanh để hấp thụ khí CO2;...
Đối với doanh nghiệp và tổ chức, việc tính toán và công bố dấu chân carbon trong chuỗi cung ứng, đồng thời đầu tư vào công nghệ sạch, quy trình sản xuất tiết kiệm năng lượng và bù đắp carbon thông qua các chương trình trồng rừng hay tín chỉ carbon là xu hướng tất yếu trong tiến trình phát triển bền vững.
Giảm dấu chân carbon chính là một trong những hành động cốt lõi và lâu dài nhất để bảo vệ môi trường và gìn giữ sự ổn định cho hệ khí hậu toàn cầu. Mỗi sự lựa chọn sáng suốt hôm nay sẽ tạo nên một tương lai xanh bền vững cho ngày mai.
Sử dụng đồ tái chế khi có thể thay vì mua mới
Trong xã hội hiện đại, thói quen tiêu dùng nhanh, dùng rồi bỏ đang góp phần tạo ra một lượng rác thải khổng lồ mỗi ngày. Từ quần áo, đồ điện tử cho đến bao bì, vật dụng nhựa,… phần lớn đều có thể được tái sử dụng hoặc tái chế, nhưng lại thường bị vứt bỏ sớm và không đúng cách. Việc ưu tiên sử dụng lại thay vì mua mới không chỉ giúp bạn tiết kiệm ngân sách gia đình mà còn làm giảm lượng rác thải ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí sản xuất và hạn chế phát thải khí nhà kính trong quá trình khai thác, chế biến nguyên liệu thô.
Chúng ta hãy bắt đầu từ những hành động đơn giản như tái sử dụng túi đựng, chai lọ, hộp nhựa; với những món đồ dùng cũ nhưng vẫn còn mới, bạn có thể ưu tiên sửa chữa và tân trang lại thay vì mua mới;…
Đối với các thiết bị điện tử, quần áo hoặc nội thất còn sử dụng được, việc quyên góp hoặc bán lại cũng là cách để kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm áp lực cho các bãi rác và nhà máy xử lý chất thải.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng có thể ưu tiên lựa chọn các sản phẩm được làm từ vật liệu tái chế hoặc có thiết kế dễ tái chế, từ đó thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất theo hướng bền vững hơn. Ngoài ra, đừng quên phân loại rác đúng quy định để các vật liệu có thể được xử lý và tái chế hiệu quả.
Việc chuyển từ tư duy “mua - dùng - vứt” sang “sử dụng - tái chế - tái sử dụng” chính là một trong những bước tiến quan trọng để xây dựng lối sống xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Trồng cây xanh
Cây xanh từ lâu đã được ví như “lá phổi” của hành tinh. Thông qua quá trình quang hợp, cây không chỉ hấp thụ khí CO2 mà còn cung cấp oxy, điều hòa không khí và giảm nhiệt độ môi trường xung quanh. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đô thị hóa ngày càng gia tăng, việc trồng thêm cây xanh là một trong những giải pháp tự nhiên, hiệu quả và bền vững nhất để cải thiện chất lượng môi trường sống.
Không cần phải đợi đến các chiến dịch quy mô lớn, mỗi người đều có thể góp phần “xanh hóa” không gian sống của mình, từ việc trồng cây trong chậu nhỏ ở ban công, đặt cây xanh trong văn phòng, lớp học, đến việc tham gia trồng cây tại trường học, khu dân cư hoặc các chương trình phủ xanh đồi trọc, đường phố.
Bên cạnh vai trò trong bảo vệ môi trường, cây xanh còn có tác dụng giảm căng thẳng, nâng cao sức khỏe tinh thần, tạo cảnh quan sinh thái và thúc đẩy lối sống gắn bó hơn với thiên nhiên. Đối với các doanh nghiệp, việc đầu tư vào các không gian xanh không chỉ thể hiện trách nhiệm xã hội mà còn tạo dựng hình ảnh tích cực, thân thiện và phát triển bền vững.
Trồng cây xanh tuy là hành động đơn giản, nhưng lại là bước đi quan trọng để phục hồi môi trường và xây dựng một tương lai hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Mặc dù những việc làm kể trên đều rất đơn giản nhưng lại mang ý nghĩa lớn. Những cách bảo vệ môi trường này không đòi hỏi những hành động lớn lao mà bắt đầu từ những việc làm giản dị và thiết thực trong cuộc sống hằng ngày. Mỗi hành động nhỏ của mỗi cá nhân đều có ảnh hưởng nhất định đến môi trường, sự lựa chọn có trách nhiệm sẽ góp phần xây dựng một hành tinh xanh, sạch và bền vững hơn cho các thế hệ tương lai.
KPTCHEM hy vọng những gợi ý trên sẽ truyền cảm hứng để bạn bắt đầu hành trình của mình, dù chỉ từ một thay đổi nhỏ. Đừng quên, hãy giáo dục trẻ em về những việc làm kể trên ngay từ khi các bé còn nhỏ và hình thành thói quen tốt. Ngoài ra, nếu bạn có thêm ý tưởng hay kinh nghiệm về những việc làm thân thiện với môi trường, hãy chia sẻ cùng chúng tôi. Cùng nhau, chúng ta sẽ tạo nên sự khác biệt tích cực cho thế giới này.
